30 nov De verborgen parel van polarisatie

Ik denk niet dat er in de afgelopen vijf jaar een woord is dat vaker is gebruikt dan polarisatie. Het lijkt alsof de tegenstellingen groter zijn dan ooit, maar mijn gevoel is dat de polarisatie niet groter is geworden; we zien eindelijk hoe groot het werkelijk is. Dat is de zegen en de vloek van bewustzijn. Zodra we ons bewustzijn op een onderwerp richten, wordt het uitgelicht en beginnen we de werkelijke omvang en intensiteit ervan bewust te ervaren.

Zo ook met polarisatie. Zowel op individueel niveau, interpersoonlijk, als op wereldschaal zien we de mate van conflict. Want dat is wat polarisatie in essentie is: een conflict tussen uitersten, waarbij we niet alleen met de tegenovergestelde krachten te maken hebben, maar ook met het spanningsveld tussen die krachten. Logischerwijs zie je dan ook dat, naarmate de tegenstellingen scherper worden en verder uit elkaar komen te liggen, de spanning tussen die uitersten toeneemt.

De mind, het theater waarin dit wonderlijke krachtenspel zich afspeelt, lijkt levendiger dan ooit. Let’s face it, de wereld staat in brand. Op vrijwel alle vlakken van ons leven worden de tegenstellingen zo scherp uitgelicht dat we worden geconfronteerd met de disbalans in onszelf, en daarmee in het grotere geheel. En ook dat is niet iets om je over te verbazen; het is waar we nu zijn als mensheid. Het zou naïef zijn om te denken dat dat niet zo is. Het is alleen nu zo zichtbaar dat veel mensen er met open mond naar kijken en zich vol verbazing afvragen hoe het zover heeft kunnen komen.

De vraag hoe het zover heeft kunnen komen, is simpel te beantwoorden. Wat we nu zien en voorgeschoteld krijgen van het leven, is de collectieve schaduw van de mensheid die aan de oppervlakte ligt en geheeld wil worden. Het confronteert ons met het inzicht dat we als mensheid al lange tijd uit verbinding zijn met onszelf, elkaar en de grotere context van onze leefomgeving. Natuurlijk zijn de consequenties daarvan rampzalig, want we kunnen niet zonder connectie met ons natuurlijke ecosysteem.

De vraag is hoe we deze blootgelegde polarisatie kunnen benutten om uit deze impasse van toegenomen tegenstellingen te geraken. Wanneer we dit dilemma benaderen vanuit de mind, krijgen we direct te maken met de dynamiek en beperkingen van de mind, omdat deze juist duaal en gepolariseerd is. Dat is precies de reden waarom er nog steeds geen echt duurzame oplossingen en veranderingen zijn voor onze grote vraagstukken. Een deel van het probleem is dat we vanuit de mind bezig zijn om iets dat niet past in ons beeld van wat het betekent om mens te zijn, af te wijzen en uit te bannen. Dat leidt tot een vorm van exclusiviteit die resulteert in nog meer oppositie en spanning.

Waar we als mens in mogen opgroeien, is het idee dat we niet alleen maar mooie, liefdevolle en knuffelbare wezens zijn. We zijn ook de donkere, lelijke en destructieve kanten van het leven. Net als de natuur zelf. En in plaats van één daarvan uit te roeien of juist alleen maar te cultiveren, worden we in deze fase van onze menselijke evolutie uitgenodigd om enerzijds te erkennen dat al die delen in ons leven en we dat zijn, en anderzijds het vermogen te ontwikkelen om deze tegenstellingen in ons te verduren.

Dit is iets dat de mind niet kan vanwege haar wetmatigheden en begrenzingen. Je compassievolle hart daarentegen is de uitgelezen plek waar dit wel kan. Wanneer je in staat bent om de uitersten van welk conflict dan ook, inclusief de spanning die dat conflict veroorzaakt, in de ruimte van je compassievolle hart te brengen, keer je het proces van toenemende spanning om.

De ontlading van de opgebouwde spanning vindt plaats, en alle ogenschijnlijk tegengestelde aspecten van het conflict worden met gelijkmoedigheid door het hart omarmd. Dit is het grote verschil tussen de mind en het hart: het hart is buiten tijd en ruimte en verkeert altijd in een staat van eenheid en heelheid. Daarom kan het hart ieder conflict beëindigen door het volledig te ervaren en te (h)erkennen voor wat het nu is.

In het zijn met wat er nu is, zonder dat er iets hoeft te veranderen, verdraagt het hart gracieus het gehele conflict. De magie is dat het hart het helemaal niet ervaart als een conflict, maar als een natuurlijk krachtenspel dat het leven tot leven brengt. En niet alleen dat; het is ook de weg van het leven om ons in beweging te zetten, helderheid te brengen en de energie aan te reiken om te doen wat logisch, kloppend en natuurlijk is.

Wie dit inziet, realiseert zich ook dat juist de polarisatie onze uitgelezen kans is om echt verder te komen. Een kans op innovatie van binnenuit, die ontstaat door de tegenstellingen in onszelf en tussen elkaar naar een plek van heelheid te brengen, daar te verduren en daarin iets nieuws te laten ontstaan waarvan we, wanneer het zich in ons bewustzijn aandient, zullen zeggen: hell yeah!