01 mrt Van jou, van mij of van niemand?

In 1998 publiceerden de twee Amerikaanse neurowetenschappers Botvinick & Cohen een experiment dat bekend werd als de ‘Rubber Hand Illusion’. In deze illusie zit een proefpersoon aan een tafel. Op de tafel staat een verticaal schot. De testpersoon legt één hand aan de ene zijde van het schot waarbij de hand buiten het zicht is. Aan de andere kant van het schot ligt een rubberen hand, zo een die je koopt bij een feestwinkel. De rubberen hand wordt in dezelfde positie gelegd als de echte hand aan de andere kant van het schot. Nu wordt tegelijkertijd met een kwastje zowel de echte hand als de fophand geaaid, synchroon, met dezelfde beweging en in dezelfde richting. Bij de proefpersonen wordt na 20-90 seconden ervaren dat de rubberen hand onderdeel is geworden van zijn/haar lichaam. Zij voelen ook daadwerkelijk de sensaties van het aaien in de rubberen hand in hun lichaam. Vaak wordt aan het eind van het experiment onverwacht met een hamer een klap op de rubber hand gegeven. je ziet dan aan de reactie van de testpersoon dat die ervaart dat hij/zij werkelijk met een de hamer op een ‘eigen’ hand wordt geslagen.

De Rubber Hand Illusion laat zien dat onze hersenen in staat zijn om iets wat ogenschijnlijk los is van je te ervaren als iets wat van jezelf is.

Video RHI

Prof. Dr. Thomas Metzinger, directer van de vakgroep theoretische Filosofie aan de Universiteit van Mainz gebruikt de Rubber hand illusion als een van de voorbeelden die aantoont dat er niet zo iets bestaat als een Zelf. Hij stelt dat het Zelf niet een autonome entiteit is maar een proces dat je de bewuste ervaring geeft iemand te zijn. Hij noemt dit het zelf-model, een voortdurende simulatie in de hersenen die jouw Zelf modelleert. Dit Zelf-model heeft in grote mate te maken met eigendom, het geeft je het gevoel dat wat je ervaart van jou is. Daarnaast is het Zelf-model vormbaar, vloeibaar en context gevoelig. Je Zelf-model is in de hersenen verankerd door je lichaambewustzjn. Metzinger heeft ook veel onderzoek gedaan naar fantoom ledematen. Dit fenomeen komt voor bij mensen die een geamputeerd lichaamsdeel hebben maar dit lichaamsdeel nog steeds voelen of daar zelfs pijn aan hebben. Dit fenomeen blikt ook voor te komen bij mensen die lichaamsdelen vanaf de geboorte missen maar desondanks die ledematen wel kunnen ervaren.

Naast dit zelf-model beschrijft Metzinger een ander fascinerend concept dat in filosofie ‚transparantie’ wordt genoemd. Hij zegt dat bewustzijn als een raam is. Je kijkt er doorheen, je kijkt ermee, je leeft er doorheen maar je ziet het raam zelf niet. Je kan dus wel het de inhoud van bewustzijn zien maar nooit bewustzijn zelf. Het bewustzijn zelf is onzichtbaar en daardoor ben je onbewust van het medium waardoor informatie je bereikt.

Metzinger komt tot de conclusie dat het zelf-model en transparantie tezamen jouw Zelf creëren. Dit leidt tot een onvermijdelijke identificatie met onze ervaringswereld.

Video TED-X

In evolutionaire biologie wordt gesuggereerd dat dit proces in de hersenen start rond de leeftijd van 2,5 jaar. Tot die tijd lijkt er dus geen Zelf te bestaan en wordt het leven simpelweg ervaren zoals het is. Er is dus letterlijk niemand in het kleine kind dat hetgeen gebeurt als persoonlijk ervaart. Wanneer deze Zelf in de hersenen wordt geconstrueerd worden ook de bijbehorende wetmatigheden geactiveerd. In eerste instantie creëert het Zelf een gevoel van afgescheiden zijn van het leven. Je ervaart het leven niet langer als één geheel maar als iets wat buiten jezelf is en wat jij beleeft. Tegelijk hiermee gaat ook de klok tikken en wordt tijd een realiteit. Niet langer is het leven simpelweg nu maar doen concepten als verleden en toekomst hun intrede. Vrije wil, keuze en verantwoordelijkheid dienen zich aan als krachten waarmee de Zelf zichzelf kan ontwikkelen. De energie van deze Zelf is om te zoeken, nooit hier en nu maar altijd onderweg naar iets anders dan dit.

De Zelf is niet alleen een interessant concept , het is volledig belichaamd. Het is een energetische contractie naar binnen toe die je de directe ervaring geeft dat je hetgeen je ervaart ook werkelijk bent of hebt. Wanneer angst wordt gevoeld geeft het Zelf je direct de ervaring dat je bang bent. De ervaring is zo direct en dichtbij dat het totaal overtuigend is.

De volledige identificatie met je ervaringswereld en de bijbehorende zoektocht van het Zelf om die ervaringen te stoppen, te vermijden of juist te behouden zijn de twee mechanismen die ervoor zorgen dat je rondom verschillende facetten van het leven spanning opbouwt. Deze spanning vindt je in jezelf en in ruimtes om je heen terug al stress, onopgeloste energetische lading.

Zolang je je blijft identificeren met je bewuste en onbewuste ervaringen zal deze spanningsopbouw in en rondom je doorgaan. De andere mogelijkheid is om hetgeen je ervaart te gaan zien als iets wat zich simpelweg in je bewustzijn aandient. Dat dit ook daadwerkelijk zo is wordt aangetoond in vele onderzoeken die het HeartMath instituut heeft uitgevoerd. Daar wordt keer op keer bewezen dat onze eerste contact met de werkelijkheid in het Hart wordt gemaakt. Dat is de plek waar, net als voor het jonge kind, de dingen zijn zoals ze zijn, onpersoonlijk, zonder oorzaak of gevolg. Daarna komt de Zelf in actie en claimt deze ervaring. De sensatie wordt persoonlijk gemaakt en de zoektocht naar het verklaren en beheersbaar maken gaat van start.

Voordat deze Zelf grip probeert te krijgen op wat er wordt ervaren is er dus altijd het moment waarop het leven nog steeds is zoals het altijd is, was en zal zijn; onpersoonlijk en Nu. Op die plek kom je erachter dat geen enkel gevoel, emoties, gedachte of fysieke sensatie van jou is, is geweest of ooit zal zijn. Het is simpelweg wat er gebeurt; er wordt angst gevoeld, er wordt een negatieve gedachte gedacht of een pijn in het hoofd ervaren. Jij bent die angst niet, jij hebt die angst niet en je bent geen bang persoon. Wanneer daar de sensaties volledig worden ervaren en je je realiseert dat dat is wat er gebeurt is er een energetische shift vanuit de contractie van het Zelf naar de grenzeloosheid van het Leven. Spanning wordt ontladen en harmonie en balans kunnen zich in en rondom je herstellen.

De eerst volgende keer dat je iemand tegenkomt en in die ontmoeting voel jij bijvoorbeeld boosheid verdwaal dan niet in de vraag van wie die boosheid is. Dit is het Zelf of Mind die probeert uit te dokteren waar dit vandaan komt, van wie het is, wat het betekent, wiens schuld het is en wat je allemaal kan doen om te voorkomen dat je het weer voelt. Daarvoor zat het moment dat de boosheid zich aandient in je bewustzijn, simpelweg om gevoeld en herkend te worden als boosheid die zich aandient in dat moment . That’s it, that’s all. Stop het verhaal! De vraag van wie de boosheid is valt hierin volledig weg en wat overblijft is het leven zelf, rauw, direct en ongefilterd!